“Bedava tatil kazandınız”, “bedava gezi kazandınız” gibi özendirici cümlelerle tüketicilerin belirli yerlere davet edilmesi sonucunda iradelerinin sakatlanması ile sözleşmeler imzalamalarıyla ortaya çıkan devremülk mağduriyeti, tüketicilerin sözleşmeyi imzalamaları ya da sözleşme bedelini peşin olarak ödemeleri veya senet ve benzeri imzalamalarıyla ortaya çıkmaktadır. Bu sözleşmelerle satılan hisseli gayrimenkulün inşaatlarının bitmemesi sebebiyle devremülkler kullanılamamaktadır. Bunun yanı sıra sözleşme bedeline ek olarak senelik aidatlar da tüketiciden yapılan sözleşme uyarınca istenmektedir.
Tüketicilere imzalatılan bu sözleşmeler genellikle kanunda öngörülen şekil şartlarını taşımamakta ve adi yazılı şekilde düzenlenir. Bu durum, başlı başına sözleşmenin geçersizliğini gerektiren bir nedendir. Bunun yanı sıra satıcılar kanundan doğan yükümlülüklerini yerine getirmemekte ve tüketiciyi bilgilendirmemektedir. Belirli yerlere özendirici yöntemlerle davet edilen tüketicilere davetin içeriği ve amacından genellikle bahsedilmemektedir. Satıcılar tarafından cayma süresi dolmaksızın tüketicilerden ödeme alınmakta ya da kendilerini borçlandıran evraklara imza atmaktadırlar. Bütün bu durumlar mevzuata aykırılık teşkil eder.
Devremülk ve devre tatil sözleşmelerine yönelik mevzuata bakıldığında, Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun ve Devre Tatil ve Uzun Süreli Tatil Hizmet Sözleşmeleri Yönetmeliği’nde yer alır. Tüketicilerin hiçbir gerekçe göstermeden ve ayrıca cezai şart ödemeden sözleşmenin imzalandığı tarih itibariyle on dört (14) gün içinde cayma hakkını kullanmaları mümkündür. Fakat bu sürenin başlangıcı, tüketicinin lehine olacak şekilde bazı hallerde gecikmesi mümkündür. Bunlar, tüketicinin hiç veya gereği şekilde bilgilendirilmemesi halidir. Bu halde cayma hakkının bittiği tarihten itibaren bir sene sonra sonlanır.
Devremülk ve devre tatil sözleşmelerinin iptali için 14 gün içinde cayma hakkının kullanılması gerekir. Tüketicinin cayma hakkını kullanması halinde satıcının cayma hakkına yönelik bildirimin kendisine ulaşmasından itibaren 14 gün içinde peşin yapılan ödemeleri ya da tüketiciyi borç altına sokan belgeleri iade etmek zorundadır. Ayni hakkın devrini öngören sözleşmelerin adi yazılı biçimde yapılması halinde sözleşmenin iptaline yönelik davanın açılması mümkündür.
Devremülk sözleşmesinin ön ödemeli olması durumunda devremülkün devir ya da teslim tarihine değin tüketicinin hiçbir gerekçe göstermeden sözleşmeden dönmesi mümkündür. Bu durumda satıcının sözleşme bedelinin %2’sine kadarki kısmı istemesi mümkündür. Fakat yine de satıcı tarafından yükümlülüklerin yerine getirilmemesi halinde tüketiciden herhangi bir bedel talep edilmesi mümkün değildir. Sözleşmeden dönüldüğüne yönelik bildirimin satıcıya ulaşmasının ardından 90 gün içinde tüketiciyi borçlandıran tüm belge ve evrakların iade edilerek tüketiciye ilgili tutar geri ödenir.
Devremülk, paylı mülkiyet çeşididir. 634 Sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu içinde düzenleme bulmasına karşın çoğu devremülk sözleşmesi adı altında yapılan sözleşmeler devre tatil özelliği taşıması nedeniyle Devre Tatil ve Uzun Süreli Tatil Hizmeti Sözleşmeleri Yönetmeliği’nde de uygulama alanı bulur. Bağımsız yapının mülkiyetinden birden çok kimseye ait olması ve aynı zamanda da kullanım hakkının 15 günden az olmayacak biçimde belli günler olarak düzenlenmesi halidir. Bu halde devremülk hakkı sahibi olunmaktadır.
Devremülk sözleşmesi genelde tatil yerleri için kurulmaktadır. Bazı tatil yerleri genelde 15 günlük kullanım hakkını kapsayacak biçimde tapu edinmektedirler. Bu mantık uyarınca satışı karlı iş olması nedeniyle sektörü hareketlidir ve kişilere sık sık reklam ve promosyonlar adı altında tanıtımı yapılmaktadır. Yapılan reklam faaliyetleri genellikle karşıdaki kişiye belli etmeksizin satın almaya mecbur bırakma şeklindedir. Emrivaki ve agresif tavırlarla pazarlama sürecinde kişiler genelde devremülk almaya ikna olur. Bu şekilde muameleye maruz kalan kimseler pişman olarak sözleşmelerini iptal etmek istemeleri halinde bu aşamada da belli zorluklarla karşılaşmaktadırlar.
Devremülk sözleşmeleri genellikle anlık pazarlama taktikleri ile imzalayan kimsenin eve döndüğü zaman pişman olması halinde devremülk sözleşmesini iptal etme hakkı bulunmaktadır. Bu durumda yasal süre içinde sözleşmenin iptal edilmesi halinde herhangi bir neden göstermeksizin ya da cayma bedeli ödemek zorunda kalmaz. Sözleşmenin feshi için cayma hakkının kullanıldığı an satıcı tarafın genelde cayma öncesinde verilen hizmet nedeniyle belirli miktar ödeme yapılmasını talep etse de bu durum yönetmelikte yasaklanmıştır. Satıcının hiçbir bedel talep etmesi mümkün değildir ve cayma hakkının kullanılması hiçbir koşula bağlanamaz.
Devremülk sözleşmesinin iptali için 14 günlük yasal sürenin kaçırılması halinde bu durum sözleşmeden bir daha asla dönülemeyeceği anlamına gelmez. Buna karşın devremülk alan kimsenin, sözleşmeye ya da kanuna aykırı davranıldığı gerekçesi ile sözleşmenin iptalini istemesi mümkündür. Sözleşmenin kurulmasından bir gün önce alıcı tarafa yazılı olarak ön bilgilendirme formunun verilmesi gerekir. Verilen bu ön bilgilendirme formunda devremülke yönelik satıcının tüm vaatlerinin sözleşmede yer alması gerekir. Alıcı tarafın aleyhine bu durumun dışına çıkılması da yasaktır.
Devremülk ön bilgilendirme formunun alıcıya verilmemesi ya da hiç verilmemesi halinde sözleşmenin kurulmasından sonra bir yıllık sürede devremülk alan kimsenin sözleşmenin kurulmasından itibaren 1 sene içinde kişinin devremülk sözleşmesinin iptal işlemi yapılabilir. Bunun için cayma bedeli ödenmesine de gerek bulunmamaktadır. Cayma formunun sözleşmenin kurulduğu esnada yazılı şekilde ya da kalıcı veri saklayıcısı ile tüketiciye vermediyse devremülk sözleşmesinden cayma hakkı 1 senedir.
Uzun süreli tatil sözleşmelerinde ödeme planında yer verilen taksitlerin ilk ikisinin ödemesi ile birlikte taksitlerin ilkinin ödenmesi ile birlikte üçüncü seneden sonra her takside yönelik alıcıya bildirimin gelmesiyle 14 günlük süre içinde yazılı şekilde bildirimde bulunulması mümkündür ve cayma bedeli ödenmemektedir. Devremülk sözleşmesinin feshedilmesi için cayma hakkı kullanılacaksa bu hakkın 14 günlük sürenin içinde yazılı şekilde bildirimde bulunulması mümkündür ve yine cayma bedeli ödenmemektedir.
Devremülk sözleşmesinin feshedilmesi için cayma hakkının kullanılması halinde bu hakkın 14 günlük süre içinde yazılı şekilde satıcı tarafa bildirilmesi gerekir. Bu biçimde yapılan devremülk iptali hukuki olarak sonuç doğurması isteniyorsa, bildirimin noter kanalıyla yapılması gerekir. Bu duruma ilişkin uygulamada bazı hataların olduğu görülmektedir. Noter kanalı haricinde kullanılan cayma işleminin gerçekleştirilmemesi gerekir.